Kız Evlada Türkü

Torunumun anası

Türkümü dinle

Analar yapamaz hiçbir işi doğru

Kızlar ise olamaz asla hatalı

Talep edemem

Senden bağışlanmamı

Ne de yaptıkların için

Affedecektir kızın seni

Böylece örülüyüz birbirimize

Zıtların gücü ile

Kız çözen de çözen

Ananın sardığı çileyi

Ayrılmalı insan

Tüm olabilsin diye

Kadın ruhunun bu

Sözümona oyunu

Her şeyde eli olan

O ağır anne olmak

Kız olmaktır adımları

Bahar gibi yaylı

Anamın torunu

Türküme kulak ver

Dosdoğru yapamayacaksın hiçbir şeyi asla

Hiçbir yaptığın asla yanlış olmayacak da

Ursula K. Le Guin, “Song for a Daughter”, Finding My Elegy: New and Selected Poems içinde, 1960-2010, Houghton Mifflin Harcourt, 2012.

Çeviri: Betül Özel Çiçek

Ursula K. Le Guin, “Song for a Daughter” isimli şiirinde anneler ve kızları arasındaki ilişki dinamiklerinin döngüsel kaçınılmazlığından şakacı, biraz burukça ve gerçekçi bir üslûpla bahseder. Her kız evladı bir gün anne olma tehlikesini beraberinde taşır, bu dönüşümle beraber annesinde gördüğü ve beğenmediği her bir oluşumun kendi döngüsünde bir karşılığını görür. Anne olma tehlikesi, annesi gibi olma tehlikesidir aynı zamanda. Fakat Le Guin bu ilişkiyi zehirli bir ilişki olarak görme kolaylığının önüne set çeker çünkü kız evladın kız evlat olabilmesi, annesinin her işte eli, her yerde gölgesi olan varlığına bağlıdır.

Kız evladı, anne, büyük anne olmak çemberinde gelişen döngüsellik, sarıldıkça çözülen çözüldükçe sarılan bir yün çilesi gibi kız evladın anneliğini, annenin büyük anneliğini dokur. Kızın annesinden ayrılması, yeniden annesine, bu sefer onu anlayarak kavuşabilmesi için gereklidir. Bu ayrılık beraberinde ayrılmaz gönül birliğini getirerek döngüyü tamamlayacaktır. Le Guin, biraz da ebedî eş Penelope’ye atıf ile yumağın benzetmesini kullanır çünkü anne-kız arasındaki ilişki yumağının çözülmesi esnasında atılan tüm düğümler açılabilir, çözülen tüm düğümler tekrar atılabilir.

Betül Özel Çiçek